Πρόκειται για μελέτες που αφορούν λειτουργούσες επιχειρήσεις και έχουν σκοπό να εκτιμήσουν το κατά πόσο αυτές είναι βιώσιμες για τα επόμενα λίγα χρόνια. Βασική παραδοχή είναι ότι η εταιρεία για την οποία συνάσσεται η μελέτη αυτή συνεχίζει τη λειτουργία της με σχετικά σταθερές τις σημερινές συνθήκες. Μπορεί δηλαδή, να γίνουν κάποιες παραδοχές για μεταβολές στις πωλήσεις, τις τιμές, το κόστος προσωπικού, το κόστος ενέργειας, τη φορολογία, τις ασφαλιστικές εισφορές κλπ. Όμως στη μελέτη βιωσιμότητας δεν προβλέπεται κάποια ουσιαστική αλλαγή στρατηγικής όπως π.χ. προσθήκη ή κατάργηση κλάδου, άνοιγμα νέων παραγωγικών εγκαταστάσεων, ανάπτυξη μέσω συστήματος franchise, και άλλες τέτοιες ουσιαστικές μεταβολές.
Μια μελέτη βιωσιμότητας εκπονείται είτε:
- για ιδία χρήση της επιχείρησης, οπότε έχει στόχο το να εκτιμηθεί η πορεία της στο άμεσο μέλλον και να εντοπιστούν εγκαίρως τυχόν ταμειακές ή άλλες δυσκολίες που είναι πιθανό να προκύψουν, είτε
- για παρουσίαση σε τρίτους και συνήθως τράπεζες, επενδυτές ή και σημαντικούς συνεργάτες (π.χ. προμηθευτές, αντιπροσωπευόμενους ξένους οίκους κλπ), με σκοπό το να καταδειχτεί η βιωσιμότητα της εταιρείας και να προχωρήσει κάποια συμφωνία π.χ. χορήγησης ή αναδιάρθρωσης δανείων, εξαγοράς, επένδυσης κλπ.
Η μελέτη βιωσιμότητας μοιάζει με business plan αλλά έχει και διαφορές. Για παράδειγμα, οι παραδοχές της είναι πολύ καλύτερα μελετημένες και γενικά όλα τα στοιχεία για το κόστος παραγωγής, τις τιμές πώλησης, τα διάφορα έξοδα, τον απαιτούμενο εξοπλισμό κλπ πρέπει να είναι πολύ ακριβέστερα. Και βέβαια, η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι στη μελέτη βιωσιμότητας το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στις ταμειακές προβλέψεις (cash flow projections), από όπου και τεκμηριώνεται ή όχι η βιωσιμότητα της επιχείρησης. Οι επιχειρήσεις δεν “πεθαίνουν” λόγω ζημιών αλλά λόγω έλλειψης ρευστότητας, κάτι που δεν είναι κατ’ ανάγκη το ίδιο πράγμα.